پلاستیک یکی از پرکاربردترین مواد در صنایع مختلف است که معمولا از پلیمیزاسیون نفت و گاز خام تولید میشود. این ماده قابل تجزیه نیست و در صورتیکه پس از مصرف به محل دفن زباله منتقل شود، آسیب زیادی به محیط زیست می‌زند. همین موضوع باعث اهمیت فراوان بازیافت پلاستیک شده است.
در واقع، بسیاری از انواع ضایعات پلاستیک قابل بازیافت هستند که می‌توانیم آنها را از طریق روش‌های مختلف بازیافت کنیم. در این مقاله از بازار ضایعات، به بررسی ضایعات قابل بازیافت و انواع روش های بازیافت ضایعات پلاستیک می‌پردازیم.
انواع ضایعات پلاستیکی قابل بازیافت
برخی از ضایعات پلاستیک با توجه به مواد شیمیایی موجود در ساختار خود ممکن است قابلیت بازیافت داشته باشند. معمولا پلی اتیلن ترفتالات (PET)، پلی اتیلن (HDPE)، پلی وینیل کلراید (PVC)، پلی پروپیلن (PP) و پلی اتیلن سبک (LDPE) از این دست ضایعات پلاستیک هستند.
در ادامه، به بررسی جزئی‌تر تمامی این موارد می‌پردازیم.
پلی اتیلن ترفتالات (PET)
ترکیبات پلاستیکیPET به طور گسترده در تولید بطری‌های نوشیدنی مورد استفاده قرار می‌گیرند. به دلیل اینکه این پلاستیک به راحتی در دمای 70 درجه سانتی گراد نرم میشود نمی‌توان از آن برای بسته بندی ماکروویوی غذا استفاده کرد. با این وجود، بازیافت پلاستیک‌های PET بسیار رایج است.
برای آشنایی بیشتربا پت می‌توانید مقاله پت چیست را مطالعه نمایید.
پلی اتیلن (HDPE)
از ویژگی‌های این پلاستیک‌ها، میتوان به نقطه ذوب بالای آنها اشاره کرد. پلاستیک HDPE در تولید انواع لوله‌ها و ظروف پلاستیکی مقاوم در برابر گرما و سرما مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پلی وینیل کلراید (PVC)
PVC دوام بالایی در برابر شرایط آب و هوایی مختلف دارد. به همین دلیل، از این پلاستیک در تولید لوله‌های آب، پنجره و مصالح ساختمانی استفاده می‌کنند.
پلی پروپیلن (PP)
عمده مصرف کنندگان پلی پروپیلن صنایع بسته بندی هستند که حدود 30 درصد از پلاستیک‌های PP تولید شده را استفاده می‌کنند. 13 درصد این پلاستیک نیز در تولید تجهیزات برق مورد استفاده قرار می‌گیرد. تولید کنندگان لوازم خانگی و خودروسازان نیز 20 درصد مصرف کنندگان این پلاستیک هستند.
پلی اتیلن سبک (LDPE)
پلاستیک‌های LDPE انعطاف پذیر، بدون بو و صد در صد قابل بازیافت هستند. معمولا، این نوع پلاستیک در محصولاتی همچون کیسه‌های بسته بندی مواد غذایی و ظروف آبمیوه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
روش های بازیافت ضایعات پلاستیکی
برای بازیافت پلاستیک باید آنها را جمع آوری و جداسازی کنید. روش های جداسازی ضایعات پلاستیک شامل روش‌های دستی، روش غوطه وری و یا جداسازی به روش لیزر است. پس از آن باید ترکیبات جداسازی شده تحت فرایند بازیافت مختلف قرار بگیرند. به طور کلی، بازیافت ضایعات پلاستیکی به چهار روش مکانیکی، شیمیایی، حرارتی و با فشار آب انجام میشود.
1. بازیافت مکانیکی
بازیافت مکانیکی یکی از پرکاربردترین روش‌های بازیافت پلاستیک در ایران و سایر کشورها است. معمولا، در این روش ابتدا ضایعات پلاستیک را جمع آوری می‌کنند. پس از تمیز کردن پلاستیک‌های ضایعاتی آن ها را در دستگاه مناسبی می‌ریزند تا پلاستیک‌ها خرد شوند و حجم آنها کاهش پیدا کند.
مرحله بعدی شستشو و خشک کردن پلاستیک‌های خرد شده است تا آلودگی‌ها و ناخالصی‌ها از سطح آن تمیز شود. سپس بازیابی پلاستیک از طریق ذوب و قالب گیری انجام میشود. از مزایای این روش میتوان به مقرون به صرفه بودن آن اشاره کرد.
2. بازیافت شیمیایی
در بازیافت پلاستیک به روش شیمیایی از کاتالیزگر استفاده می‌کنیم. به همین دلیل، هزینه انجام این روش بازیافت از روش مکانیکی بیشتر است. در این روش، پلاستیک‌ها را به اجزاء تشکیل دهنده آن تبدیل می‌کنند تا مواد خام لازم برای تشکیل پلاستیک‌های جدید را بدست آورند.
ابتدا پلاستیک‌ها جمع آوری شده و در دسته بندی مناسب قرار می‌گیرند تا فرایند بازیافت به طور بهینه انجام شود. سپس، این پلاستیک‌ها تحت واکنش‌های شیمیایی قرار می‌گیرند تا به مونومرهای سازنده خود تبدیل شوند.
در فرایند تصفیه نیز این مونومرها از سایر ترکیبات شیمیایی جدا می‌شوند تا با استفاده از آنها پلیمرهای جدید ساخته شوند. این پلیمرها در تولید محصولات جدید مورد استفاده قرار می‌گیرند.
3. بازیافت حرارتی
در بازیافت حرارتی، انواع ضایعات پلاستیک در معرض حرارت بالا قرار می‌گیرند. این فرایند در عدم حضور اکسیژن انجام میشود، زیرا احتمال احتراق را کاهش می‌دهد. گرما باعث میشود پلیمرهای پلاستیک تجزیه شوند و به حالت گازی در بیایند. سپس میتوان این گازها را سرد کرد و مجددا به حالت مایع درآورد. در نهایت، اجزاء مختلف موجود در پلاستیک بر اساس وزن مولکولی جدا می‌شوند.
4. بازیافت با فشار آب
یکی از روش‌های جدید برای بازیافت پلاستیک، هیدرولیز است که در آن ضایعات پلاستیک با استفاده از آب و کاتالیزگر تجزیه می‌شوند. در این فرآیند زباله های پلاستیکی با آب مخلوط شده و سپس تحت فشار و دمای بالا قرار می گیرند. سپس آنها را مجددا تبدیل به پلیمر می‌کنند و به چرخه تولید محصولات مختلف می‌فرستند.
مراحل فرایند بازیافت ضایعات پلاستیک
جمع آوری:
زباله های پلاستیکی باید براساس کیفیتشان از منابع مختلفی مانند خانوارها، مشاغل و مراکز بازیافت جمع آوری شوند.
مرتب سازی:
زباله های پلاستیکی جمع آوری شده بر اساس نوع پلاستیک (به عنوان مثال PET، HDPE، PVC) و رنگ دسته بندی می شوند. این مهم است زیرا انواع مختلف پلاستیک به فرآیندهای بازیافت متفاوتی نیاز دارند.
تمیز کردن:
باید هرگونه برچسب و آلودگی یا باقیمانده غذا از سطح پلاستیک ها جدا شود.
خرد کردن:
ضایعات پلاستیکی تمیز شده سپس به قطعات کوچک خرد می شوند تا سطح آن افزایش یابد و پردازش آن آسان تر شود.
ذوب :
پلاستیک خرد شده ذوب شده و سپس طی فرآیندی به نام اکستروژن به گلوله های کوچک تبدیل می شود. این گلوله ها ماده اولیه برای تولید محصولات جدید پلاستیکی هستند.
ساخت:
گلوله های پلاستیکی بازیافتی برای تولید محصولات پلاستیکی جدید مانند بطری ها، ظروف و مواد بسته بندی استفاده می شود.
توزیع:
محصولات پلاستیکی بازیافتی برای استفاده در بین مصرف کنندگان و مشاغل توزیع می شود.
پایان عمر:
هنگامی که محصولات پلاستیکی بازیافتی به پایان عمر خود می رسند، می توان آنها را دوباره بازیافت کرد و چرخه بازیافت را ادامه داد.
محصولاتی که از بازیافت پلاستیک میتوان ساخت
معمولا پلاستیک‌های بازیافتی در تولید الیاف، بطری، بسته بندی غذا و نوشیدنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بسیاری اوقات، این ضایعات بازیافت شده در تولید لوازم تحریری مانند خط کش و پوشه فایل به کار برده می‌شوند. برخی از تولید کنندگان لوازم ورزشی نیز از این ضایعات بازیافت شده استفاده می‌کنند. سایر کاربردهای این ترکیبات شامل موارد زیر هستند:
– تهیه لوله‌ها
– تولید اسباب بازی
– ساخت ظروف و سطل پلاستیکی
– منسوجات
– مصالح ساحتمانی
تولید نایلون از ضایعات پلاستیک نیز مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است.
مطالعه بیشتر: نایلون چیست؟
آیا بازیافت ضایعات پلاستیکی ارزش اقتصادی دارند؟
پلاستیک یکی از پرسودترین ضایعات به شمار می‌رود. بازیافت پلاستیک به کاهش هزینه و انرژی لازم برای تولید پلاستیک کمک می‌کند. در واقع، اگر شما یک بطری پلاستیکی را با استفاده از ترکیبات بازیافت شده بسازید، در مصرف انرژی 75 درصد صرفه جویی کردید. همچنین، افزایش کارخانه‌های بازیافت باعث اشتغال زایی میشود و بسیاری از افراد می‌توانند از این طریق کسب درامد کنند.
تاثیری که بازیافت پلاستیک بر محیط زیست می گذارد
پلاستیک‌ها قابل تجزیه نیستند و اگر به محل دفن زباله منتقل شوند، آلودگی‌های زیست محیطی زیادی پدید می‌آورند. به عنوان مثال، ورود این مواد به آب یا خاک زندگی موجوداتی که در این مناطق زندگی می‌کنند را به خطر می‌اندازد.
همچنین برای تولید هر یک از محصولات پلاستیکی، انرژی و هزینه زیادی صرف میشود. درحالیکه اگر به جای استخراج، از پلاستیک‌های بازیافت شده برای تولید این محصولات استفاده کنیم در مصرف انرژی صرفه جویی کردیم.
نحوه تولید پلاستیک
معمولا پلاستیک‌ها طی فرایند پلیمریزاسیون از مواد طبیعی مانند سلولز، زغال زنگ، گاز و نفت خام تولید می‌شوند. سپس این پلیمرها با مواد افزودنی مخلوط شده و با استفاده از فرآیندهایی مانند قالب گیری تزریقی یا اکستروژن به محصولات مختلف تبدیل می شوند.
ضایعات پلاستیک را کجا میتوان فروخت؟
در پاسخ به سوال ضایعات پلاستیک را کجا بفروشیم ؟ باید گفت بهترین راه برای فروش ضایعات پلاستیک سایت‌هایی مانند بازار ضایعات است. اگر شما مقدار زیادی ضایعات پلاستیک دارید و می‌خواهید آن را با قیمت مناسب بفروشید، آنها را جمع آوری کنید و از آن عکس بگیرید. سپس، عکس و اطلاعات ضایعات مورد نظر را در سایت بازار ضایعات ثبت کنید.
بدین ترتیب، وقتی خریداران عبارت خرید ضایعات پلاستیک را در سایت جستجو کنند آگهی شما و سایر فروشندگان برای آنها نمایش داده می‌شوند. سپس، این افراد با مناسب‌ترین فرد به طور مستقیم و بدون واسطه تماس می‌گیرند.
جمع بندی
بازیافت پلاستیک بسیار حائز اهمیت است، زیرا عدم بازیافت و ورود پلاستیک به محل دفن زباله، خطرات زیست محیطی بسیاری در پی دارد. با انجام فرایند بازیافت، میتوان با صرف هزینه و انرژی بسیار کمتری از این ترکیبات در تولید محصولات پلاستیکی جدید استفاده کرد. ضایعات بازیافت شده پلاستیک در تولید لوله، منسوجات و مصالح ساختمانی جدید مورد استفاده قرار می‌گیرند.
افزودن دیدگاه